Dalakotu (kurtluca) : Eğreltiotugillerden; sıcak bölgelere yetişen bir bitkidir. Güzel kokulu, pembe çiçekleri vardır. Yapraklarının üstü parlak, altı donuk yeşil kadife rengindedir. Tadı acıdır.
Faydası : Ateşi düşürür, vücuda kuvvet verir. Dizanteri ve ishali keser. Nefes almayı kolaylaştırır. Öksürüğü keser. Karaciğer ve mide hastalıklarının iyileşmesine yardım eder.
Damkoruğu (kulakotu) : Damkoruğugillerden ılık iklimlerde yetişen bir bitkidir. Çiçekleri kırmızıdır. Yaprakları etli ve çiçeklerin dibindedir. Haziran - Ağustos ayları içinde toplanır. Çoğu zaman taze halde kullanılır.
Faydası : Basur memelerini giderir. Nasırları söker.
Darı (akdarı) : Buğdaygillerden, kuraklığa dayanıklı bir bitkidir. Tohumları besin olarak kullanılır.
Faydası : Darı unundan yapılan yiyecekler, zihin yorgunluğunu giderir. Sinirleri kuvvetlendirir. Hamilelere de faydası vardır.
Defne (laurus nobilis) : Defnegillerden yaprakları güzel kokulu ve yaz kış yeşil olan ağaçtır. Boyu 2 metre kadardır. Akdeniz kıyılarında yetişir. Meyveleri yuvarlaktır. Rengi siyahımtıraktır. Yapraklarından yeşil renkli bir yağ çıkarılır.
Faydası : Terletir, ateşi düşürür, vücuda rahatlık verir. İdrar ve adet söktürür. İştah açar, Hazmı kolaylaştırır. Sinir ağrılarını (nevralji) dindirir. Yağı bazı merhemlerle karıştırılır. Baharat olarak da kullanılır. Hamileler kullanmamalıdırlar.
Demirhindi (tamarin) : Baklagillerdn bir çeşit ağaçtır. Boyu 25 metre kadardır. Meyvesinden şerbet yapılır. Sıcak ülkelerde yetişir. Çiçekleri sarı kırmızı salkımlar halindedir. Meyvesi koyu kırmızımtırak, büyük ve tohumludur. Meyvesinin mayhoş lezzetli, macuna benzeyen öz kısmı kullanılır. İçeriğinde ekşi maddeler, nişasta ve şeker vardır.
Faydası : Susuzluğu giderir. Vücuda rahatlık ve serinlik verir. 20 gramı müshil tesiri gösterir. Bağırsakları temizler. Soğuk içilir.
Denizkadayıfı (carrageen) : Esmer su yosunlarından bir çeşit deniz bitkisidir.
Faydası : Solunum ve hazım sistemi nezlelerini giderir. Vücudu besleyici olarak da kullanılır.
Denizsaçı (mousse de corse) : Deniz kayalarında bulunur. Kuru iken saç gibi ince, esmer, birbirine girmiş liflerdir. Deniz bitkileri gibi kokar. Tadı tuzludur.
Faydası : Bağırsak solucanlarını düşürür.
Denizüzümü (ephedra campylopoda) : Yurdumuzun hemen hemen her yerinde yetişen her zaman yeşil, uzun ömürlü, çalı görünümünde bir bitkidir. Gövdesi incedir. Yaprakları, gövde üzerine karşılıklı, çapraz şekilde dizilmiştir. İçeriğinde "efedrin alkoloid" bulunur. 35 kadar türü vardır.
Faydası : Astım hastalığının şikayetlerini giderir. Terletir. Ateş düşürür. Romatizma ağrılarını dindirir.
Dereotu (tereotu) : Maydanozgillerden iplik biçiminde yaprakları olan güzel kokulu bir bitkidir. Sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur.
Faydası : Mide ve bağırsak gazlarını söktürür. Hazmı kolaylaştırır, midenin gereği gibi çalışmasını sağlar. Hıçkırık ve hava yutmayı önler. Sinir zafiyetini giderir. Uyku verir. Aybaşı kanamalarının kolay olmasını sağlar. Anne sütünü artırır. İştah açar. Ağız kokusunu giderir. Çocuklardaki gaz ağrılarını giderir. Yemeklere ve salatalara tat vermek için konur. Hamileler kullanmamalıdır.
Devedikeni (chardon) : Bileşikgillerden; tarlalarda yetişen 1 metre kadar boyunda bir bitkidir. İnce ve çengellidir. Yaşken güzel kokuludur. Kuruyunca bu koku kaybolur.
Faydası : Ateşi düşürür, terletir ve vücuda rahatlık verir.
Devetabanı (phlodentron) : Bileşikgillerden geniş yapraklı, her türlü toprakta yetişebilen bir bitkidir. Çiçekleri, yapraklarından önce açar, altın sarısı rengindedir. Hekimlikte çiçekleri ve yaprakları kullanılır. Çiçekleri Nisan'da, yaprakları ise, Haziran ve Temmuz aylarında toplanıp, kurutulur.
Faydası : İdrar söktürür. Ağrıları dindirir. Sinirleri yatıştırır ve vücuda kuvvet verir. Astım, nefes darlığı, bronşit ve soğuk algınlığında şikayetleri geçirir. Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser. Nezle ve ciğer iltihabında da kullanılır. Yaraların iyileşmesinde ve çıbanların olgunlaşmasına yardımcı olur.
Devekulağı (büyük dulavratotu) : Bileşikgillerden bir çeşit bitkidir. Yaprakları enli ve yeşildir. Altları sincabi renktedir. Kökü kalındır. Çiçeklerinde ince, uzun dikenleri vardır. Kökleri toplanır, ince ince dilimlenip, kurutulur. Acıdır. Yaprakları da gölgelik bir yerde kurutulur.
Faydası : İdraryollarında biriken kum ve taşların dökülmesine yardımcı olur. Kanı temizler. Terletir, vücuda biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar. Romatizma ve nikrisin şikayetlerini giderir. Vücuda rahatlık verir.
Dişbudak ağacı (fraxinus excelsior) : Zeytingillerden sert keresteli bir ağaçtır. Boyu 30 metre kadardır. Yaprakları 9-13 parçalı bir dantela görünümündedir. İlkbahar ve yaz aylarında kabuğu ve yaprakları toplanıp kurutulur.
Faydası : Ateşi düşürür, vücuda kuvvet verir. Anne sütünü artırır. Romatizma ve nikris ağrılarını keser. Kabızlığı giderir. (kabuğu ise kabızlık yapar, ishali keser) idrar söktürüp, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar. Mobilyacılıkta da kullanılır.
Dolama otu (paronychia serpilifolia) : Karanfilgiller familyasından yeşil ve beyaz renkte küçük çiçekleri bulunan bir çeşit bitkidir. Yaprakları beyazımtırak yeşildir. Kökü kullanılır.
Faydası : Dolama ve çıbanların tedavisinde kullanılır.
Domates (solanum lycopersium) : Patlıcangillerden bir çeşit bitkidir. Ürünü için yetiştirilir. Vatanı Meksika ve Peru'dur. Yabani türünün meyveleri yuvarlak ve kiraz kadar küçüktür. Domatesin içeriğinde lycopin denilen bir madde bulunur. A, B, C vitamileri bakımından zengindir. Gövde ve yapraklarında solanin denilen zehirli bir alkoloid bulunur.
Faydası : Bol idrar söktürür. Vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını ve kanın durulmasını sağlar, damar sertliğini giderir. Romatizma ve nikriste faydalıdır. Safra ve böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Üremiyi düşürür. Hazmı kolaylaştırır. Kabızlığı giderir. Mide ve bağırsakların düzenli bir şekilde çalışmasını sağlar. Cilde tazelik ve pembelik verir. İsiliği ve mayasılı giderir. Nasırların sökülmesine yardımcı olur. Çıbanların olgunlaşmasını sağlar. Arı sokmasında ve yanıkların tedavisinde faydalanılır. Kansere karşı korur. Midesi zayıf olanlar, böbrek ve mesanelerinde iltihap olanlar, suyunu içmelidirler.
Dulaptalotu (daphne mezereum) : Dulaptalotugillerin örnek bir bitkisi olan bir ağaçcıktır. Yüksek yerlerde yetişir. Çiçekleri güzel kokuludur. Meyveleri kırmızımtıraktır. Yaprakçıkları ise, açık yeşildir. Kabukları kullanılır.
Faydası : Zona tedavisinde faydalıdır.
Dulavrat otu (pıtrak) : Bileşikgillerden; yol kenarlarında ve seyrek koruluklarda yetişen bir bitkidir. 1-1,5 metre boyundadır. Kökü ve yaprakları kullanılır.
Faydası : Yapraklarından yapılan ilaçlar, romatizma ve nikris ağrılarını giderir. Mide iltihaplarını iyileştirir. Kökünden yapılan ilaçlar ise, deri iltihapları ve egzamanın tedavisinde ve karaciğer hastalıklarında kullanılır.
Dut (morus) : Dutgillerden yapraklarıyla ipek böceği beslenen bir ağaçtır. Meyveleri, Beyaz ve kara olur. Karadut ekşidir. Dutusaresi çıkartılır. Hekimlikte şurubu, meyveleri, ve yaprakları kullanılır.
Faydası : Beyaz dut yaprakları idrar söktürür. Vücutta biriken suyu boşaltır. Aç karnına yenen beyaz dut, Bağırsak solucanlarının düşürülmesini sağlar. Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar.
Karadut şurubu pamukçuk hariç diğer ağız ve bademcik iltihaplarını giderir.
Latince adı: Morus alba L., Morus nigra L.
İngilizce adı: Mulberry tree.
Familyası: Moraceae.
Türkiye'de yetiştiği yerler: Bütün Anadolu.
Bitkisel özellikleri, kimyasal yapısı ve kullanımı: Meyveleri beyaz ve siyah renklidir. Şurubu, meyveleri, ve yaprakları kullanılır.
Beyaz dutun meyveleri tatlı olup yenir ve C vitamini ihtiva eder. Daha çok yaprakları ipek böcekçiliğinde kullanılır. Karadut meyvelerinde şeker, organik asitler (satrik, malik vs.), müsilaj, tanen, boya maddesi (siyanin), pektin ve C vitamini bulunmaktadır.
Dut meyvesi, dut pekmezi, dut hoşafı ve reçeli kalp zayıflığının tedavisinde, mide-bağırsak hastalığının tedavisinde son derece faydalıdır. Guatr hastalığına iyi gelir. Siyah dut kan yapar, böbreklerin yağını besler, boğaz şişkinliğine, çiçek ve kızamık hastalıklarına şifalı gelir, mideyi ve bağırsakları güçlendirir, idrarı söktürücü etki yapar. Siyah dut suyu ile yapılan gargara ağız içi iltihaplarına, diş eti iltihaplarına, diş eti şişmesine, bademcik iltihaplarına ve boğaz ağrılarına iyi gelir. Soğuk algınlından kaynaklanan boğaz ağrısına karşı siyah dut usaresi ile gargara yapılmalıdır. Yapraklarının sapları incir ile kaynatılıp içilirse müzmin sırt ağrılarına çok fayda verir. Vücuttaki şişlikleri indirmek için dut kurusu lapası şiş bölge üzerine konur. Dut yaprakları ve kabukları su ile kaynatılıp gargara yapılırsa diş ağrılarına iyi gelir. Aynı amaç için, ekşi dut yaprakları kaynatılıp gargara yapılır. Ağız içi yaralarının (aft) iyileşmesi için ekşi dut çiğnenir. Ekşi dut usaresi şeker hastalığına iyi gelmektedir. Beyaz dut mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Beyaz dut yaprakları kaynatılıp içilirse idrar söktürür, vücutta biriken suyu boşaltır. Aç karnına yenen beyaz dut, bağırsak solucanlarını düşürür.
Karadutun meyvelerinden yapılan şurup, boğaz ve diş etleri iltihaplarına karşı gargara halinde, özellikle küçük çocuklarda kullanılır. Dutun yaprakları kaynatılıp balla tatlandırılarak içilirse idrar söktürür. Dutun kabuğu ile yaprağı kaynatılıp gargara yapılırsa, diş ağrısını keser. Dutun kökünden misvak yapılıp dişler fırçalanır. Beyaz dut meyvesi karaciğeri kuvvetlendirir, mide ve bağırsakları çalıştırır, idrar söktürür. Beyaz dutun yaprağı kaynatılıp içilirse ateşi düşürür, böbrek yağını eritir. Beyaz ve siyah dut meyvesi vücudu kuvvetlendirir, iştah açar, kan yapar, şişmanlatır. Siyah dut meyvesi kabızlık yapar. Kara dut meyvesi ve şurubu ağız ve boğaz iltihaplarına çok iyi gelir. Şeker hastalığına karşı karadut yaprağı kaynatılıp içilmeye devam edilmelidir. Bağırsak kurtlarını dökmek için siyah ve beyaz dut kökleri ve gövde kabukları kaynatılıp sabahları aç karnına içilmelidir. Beyaz dutun 50 g kuru yaprağı 1 lt suda kaynatılır ve günde 3 bardak içilir. Ağız ve boğaz ağrılarına, bebeklerdeki pamukçuklarda; kara dut şurubu 5 katı bir su ile seyreltilerek günde 4-5 kere gargara yapılır. Bağırsak kurtlarını düşürmek ve müsilaj etkisinden yararlanmak için 60 g kuru kara dut kökü ve gövde kabukları 1 lt suda kaynatılır ve bu sudan günde 4 kez birer bardak içilir. Bu tedaviye bir hafta süreyle devam edilmelidir. Aynı çayla ağrıyan dişler yıkanırsa ağrıyı dindirir.
100 g yenebilir kısmının biyokimyasal özellikleri:
Beyazdutun bileşimi:
Şıra 73.49 g, SÇKM (%) 23, pH 6.17, asitlik (%) 0.206, Karbonhidratlar 24 g, organik asitler 2.5 g, Vit.C. 80 mg, Vit. A 0.06 mg, Vit B1 0.06 mg, Vit B2 0.06 mg, Vit. B6 0.06 mg, PP 0.7 mg, monosakkarit 8.1 g, toplam azot 0.21 g, protein 1.3 g, Na (mg) 2.1, K (mg) 257, Ca (mg) 35.7, Mg (mg) 15.1, Fe (mg) 1.57, Cu (mg) 0.06, P (mg) 47.7, S (mg) 8.8, Cl (mg) 3.7, Zn 0.2 mg.
Karadutun bileşimi:
Şıra (%) 71.41, SÇKM (%) 16.1, pH 3.65, asitlik (%) 2.225, invert şeker (%) 10.56, sakkaroz (%) 0.40, Vit.C 15 mg.
Prof. Dr. Turan KARADENİZ
Beyaz dutun meyveleri tatlı olup yenir ve C vitamini ihtiva eder. Daha çok yaprakları ipek böcekçiliğinde kullanılır. Karadut meyvelerinde şeker, organik asitler (satrik, malik vs.), müsilaj, tanen, boya maddesi (siyanin), pektin ve C vitamini bulunmaktadır.
Dut meyvesi, dut pekmezi, dut hoşafı ve reçeli kalp zayıflığının tedavisinde, mide-bağırsak hastalığının tedavisinde son derece faydalıdır. Guatr hastalığına iyi gelir. Siyah dut kan yapar, böbreklerin yağını besler, boğaz şişkinliğine, çiçek ve kızamık hastalıklarına şifalı gelir, mideyi ve bağırsakları güçlendirir, idrarı söktürücü etki yapar. Siyah dut suyu ile yapılan gargara ağız içi iltihaplarına, diş eti iltihaplarına, diş eti şişmesine, bademcik iltihaplarına ve boğaz ağrılarına iyi gelir. Soğuk algınlından kaynaklanan boğaz ağrısına karşı siyah dut usaresi ile gargara yapılmalıdır. Yapraklarının sapları incir ile kaynatılıp içilirse müzmin sırt ağrılarına çok fayda verir. Vücuttaki şişlikleri indirmek için dut kurusu lapası şiş bölge üzerine konur. Dut yaprakları ve kabukları su ile kaynatılıp gargara yapılırsa diş ağrılarına iyi gelir. Aynı amaç için, ekşi dut yaprakları kaynatılıp gargara yapılır. Ağız içi yaralarının (aft) iyileşmesi için ekşi dut çiğnenir. Ekşi dut usaresi şeker hastalığına iyi gelmektedir. Beyaz dut mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Beyaz dut yaprakları kaynatılıp içilirse idrar söktürür, vücutta biriken suyu boşaltır. Aç karnına yenen beyaz dut, bağırsak solucanlarını düşürür.
Karadutun meyvelerinden yapılan şurup, boğaz ve diş etleri iltihaplarına karşı gargara halinde, özellikle küçük çocuklarda kullanılır. Dutun yaprakları kaynatılıp balla tatlandırılarak içilirse idrar söktürür. Dutun kabuğu ile yaprağı kaynatılıp gargara yapılırsa, diş ağrısını keser. Dutun kökünden misvak yapılıp dişler fırçalanır. Beyaz dut meyvesi karaciğeri kuvvetlendirir, mide ve bağırsakları çalıştırır, idrar söktürür. Beyaz dutun yaprağı kaynatılıp içilirse ateşi düşürür, böbrek yağını eritir. Beyaz ve siyah dut meyvesi vücudu kuvvetlendirir, iştah açar, kan yapar, şişmanlatır. Siyah dut meyvesi kabızlık yapar. Kara dut meyvesi ve şurubu ağız ve boğaz iltihaplarına çok iyi gelir. Şeker hastalığına karşı karadut yaprağı kaynatılıp içilmeye devam edilmelidir. Bağırsak kurtlarını dökmek için siyah ve beyaz dut kökleri ve gövde kabukları kaynatılıp sabahları aç karnına içilmelidir. Beyaz dutun 50 g kuru yaprağı 1 lt suda kaynatılır ve günde 3 bardak içilir. Ağız ve boğaz ağrılarına, bebeklerdeki pamukçuklarda; kara dut şurubu 5 katı bir su ile seyreltilerek günde 4-5 kere gargara yapılır. Bağırsak kurtlarını düşürmek ve müsilaj etkisinden yararlanmak için 60 g kuru kara dut kökü ve gövde kabukları 1 lt suda kaynatılır ve bu sudan günde 4 kez birer bardak içilir. Bu tedaviye bir hafta süreyle devam edilmelidir. Aynı çayla ağrıyan dişler yıkanırsa ağrıyı dindirir.
100 g yenebilir kısmının biyokimyasal özellikleri:
Beyazdutun bileşimi:
Şıra 73.49 g, SÇKM (%) 23, pH 6.17, asitlik (%) 0.206, Karbonhidratlar 24 g, organik asitler 2.5 g, Vit.C. 80 mg, Vit. A 0.06 mg, Vit B1 0.06 mg, Vit B2 0.06 mg, Vit. B6 0.06 mg, PP 0.7 mg, monosakkarit 8.1 g, toplam azot 0.21 g, protein 1.3 g, Na (mg) 2.1, K (mg) 257, Ca (mg) 35.7, Mg (mg) 15.1, Fe (mg) 1.57, Cu (mg) 0.06, P (mg) 47.7, S (mg) 8.8, Cl (mg) 3.7, Zn 0.2 mg.
Karadutun bileşimi:
Şıra (%) 71.41, SÇKM (%) 16.1, pH 3.65, asitlik (%) 2.225, invert şeker (%) 10.56, sakkaroz (%) 0.40, Vit.C 15 mg.
Prof. Dr. Turan KARADENİZ
Duvar sarmaşığı (ivy) : Sarmaşıkgiller familyasından; uzun ömürlü, 50 metre kadar boyunda, her zaman yapraklı, tırmanıcı bir bitkidir. Yaprakları tüysüz ve serttir. Üst yüzeyleri koyu, alt yüzeyleri ise açık yeşil renktedir. Meyvesi, siyahımsı mor renktedir. İçeriğinde "hederin" vardır. Zehirlidir. Ev ilaçlarında kullanılmamalıdır.
Faydası : Kabızlığı giderir. Kusturur ve aybaşı kanı söktürür. Haricen kullanılacak olursa, yaraları tedavi eder.
Düğün çiçeği (girit lalesi) : Düğünçiçeğigillerden; 30-60 cm. boyunda, uzun ömürlü bir bitkidir. Kökleri ipliksidir. Nisan - Haziran aylarında çiçek açar. Zehirlidir. Yaprakları çok küçüktür ve üç parçalıdır. Hekimlikte nadiren kullanılır.
Faydası : Basur memelerinin şikayetlerini giderir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder